Young Thai Artist Award - 3D - -

< กลับ

สาขาวรรณกรรม

LITERATURE

a balloon

วิศิษฐ์ ปรียานนท์

อ่านเพิ่มเติม

        “หน้าที่ของกวีคือการหยิบเรื่องราวที่ลึกลงไปกว่าภาพที่เห็นมาบอกเล่า”
        ‘วิศิษฐ์ ปรียานนท์’ เจ้าของรางวัลดีเด่น สาขาวรรณกรรม ในโครงการรางวัลยุวศิลปินไทย 2562 หรือ Young Thai Artist Award 2019 บอกกับเราด้วยน้ำเสียงที่จริงจัง ประโยคนี้ไม่เพียงแต่จะสรุปความหมายในการเป็นกวีของเขา แต่ยังเป็นแรงขับเคลื่อนของกวีผู้ใช้ชีวิตอยู่ในอำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี เมืองเล็กๆ ชายแดนด้านตะวันตกคนนี้อีกด้วย
        ช่วงต้นของบทสนทนา เมื่อถูกถามว่าอะไรเป็นสาเหตุให้เด็กหนุ่มคนหนึ่งหันมาชอบการเขียนบทกวี วิศิษฐ์นิ่งคิดก่อนจะตอบด้วยเสียงหัวเราะ
        “ผมรู้จักบทกวีจาก ครูสาทร ดิษฐสุวรรณ ในคาบเรียนวิชาภาษาไทยตอนมัธยมปลาย แกบอกว่าถ้าใครชอบให้มาฝึกเรียนรู้เพิ่มเติมได้ ผมก็เลยไปหาแกทุกเช้าก่อนเข้าแถวเคารพธงชาติ พอส่งงานไปชิ้นหนึ่ง แกก็ให้โจทย์งานชิ้นใหม่มา เช้าอีกวันผมก็เอาไปส่ง ทำอยู่อย่างนั้นจนจบมัธยมศึกษาปีที่ 6 กลายเป็นพื้นฐานที่แข็งแรงให้ผมนำมาต่อยอดจนวันนี้ จำไม่ได้ว่าชอบเพราะอะไร แต่รู้ตัวอีกทีก็อยู่กับมันไปแล้ว มันเหมือนเป็นเส้นทางหนึ่งที่เราค้นพบ เป็นประตูที่เราสามารถบอกเล่าสื่อสารภาวะภายในบางอย่างได้ ตั้งแต่นั้นผมก็เขียนกวีนิพนธ์มาตลอด
        “จนถึงจุดหนึ่งผมก็รู้สึกอยากลงสนามประกวด Young Thai Artist Award ดู เป็นเหมือนบททดสอบ เวทีระดับเยาวชนน่าจะใหญ่สุดของประเทศ มันอาจจะมีรางวัลก็จริง แต่ผมก็พยายามเตือนตัวเองอยู่เสมอว่าอย่าไปลุ่มหลงกับรางวัล ถ้ามันมีพื้นที่ เราพร้อมก็ส่งไป ถ้าได้ก็ยินดี ถ้าไม่ได้เราก็ปรับปรุง มองหาข้อด้อยข้อพร่อง และเดินต่อไป ซึ่งการประกวดครั้งนั้น มันทั้งกระตุ้นและท้าทายผมมาก ๆ” วิศิษฐ์เล่าด้วยน้ำเสียงที่ชวนให้รู้สึกถึงไฟในวัยเยาว์
        เมื่อเรียนจบมหาวิทยาลัย วิศิษฐ์โยกย้ายตัวเองมายังสังขละบุรี ช่วยดูแลที่พักชื่อว่า ‘บ้านแม่น้ำ’ ร่วมกับพี่ ๆ กวีนักเขียนคนอื่น ๆ พร้อมกับทำงานด้านวรรณกรรมในฐานะกองบรรณาธิการสำนักพิมพ์ผจญภัย โดยตัวเองเป็นน้องเล็กสุด แน่นอนว่าที่นี่มีส่วนสำคัญในการขัดเกลาหล่อหลอมความเป็นกวีของเขาอย่างมาก โดยเฉพาะการแลกเปลี่ยนทัศนะมุมมองเรื่องการอ่านการเขียน
        นอกจากนี้ ‘บ้านแม่น้ำ’ ยังเป็นสถานที่ส่งต่อเทคนิคและมุมมองในการเขียนบทกวี เรื่องสั้น สารคดีและเรื่องเล่ารูปแบบอื่นๆ ให้เด็ก ๆ ในพื้นที่ได้เข้ามาเรียนรู้ไปพร้อม ๆ กัน
        “ผมมาอยู่ที่นี่ปีแรก ๆ ทุกอย่างดูตื่นตาไปหมด ได้เจอสภาพแวดล้อมใหม่ ๆ ท่ามกลางพหุวัฒนธรรม ชนชั้น ความเหลื่อมล้ำ เส้นพรมแดน การอพยพ ความขัดแย้ง เหล่านี้กลายเป็นวัตถุดิบให้ผมใช้เขียน และก็ไม่ลืมที่จะเชื่อมโยงถึงรากเหง้าบ้านเกิดคาบสมุทรภาคใต้ พออยู่ไปหลายปี สิ่งที่ต่างจากตอนแรกน่าจะเป็นเรื่องของมุมมองและความมั่นใจที่มีมากขึ้น เช่นว่าเมื่อก่อนเวลาเขียนอะไรมาผมจะคิดว่ามันดีไปหมด อาจจะด้วยอัตตา แต่พอได้ฟังคำวิจารณ์จากพี่ ๆ ก็เริ่มรู้ตัวว่าเรายังมีข้อบกพร่องอีกเยอะที่ต้องแก้ ซึ่งตอนนี้ผมรู้สึกว่าตัวเองแม่นยำขึ้น มั่นใจขึ้นเวลาเขียน เพราะผมรู้แล้วว่ามันต้องเดินไปทางไหน
        “ส่วนบ้านแม่น้ำที่ผมอยู่มักจะจัดกิจกรรมที่เชื่อมโยงโยงกับชุมชนอยู่เสมอ ทั้งดนตรี ศิลปะ โดยเฉพาะวรรณกรรม ล่าสุดเราก็พึ่งจัดโครงการ ‘นักเขียนน้อยร้อยชาติพันธุ์’ ก็จะมีเด็ก ๆ ในสังขละ ห้วยมาลัย กองม่องทะ หมู่บ้านต่างๆ มาร่วมอบรม ผมได้ช่วยแนะนำถ่ายทอดประสบการณ์วิธีเขียนบทกวี แต่ละคนก็เล่าเรื่องออกมาด้วยวัตถุดิบที่พวกเขามี ซึ่งเรื่องเล่าเรื่องราวค่อนข้างแปลกต่างไปจากสังคมเมือง”
        และแล้วในปีนี้ วิศิษฐ์ก็ได้ออกหนังสือบทกวีเล่มแรกของตัวเองชื่อว่า ‘แม่น้ำต่างหากสร้างสะพาน’ ซึ่งเคี่ยวกรำอย่างเข้มข้นผ่านประสบการณ์ตรงจากการใช้ชีวิตในสังขละบุรี ตั้งแต่เรื่องราวของพ่อกับแม่ วัยเยาว์ บ้านเกิด คาบสมุทรภาคใต้ จนถึงแม่น้ำ สะพาน และผู้คนชายขอบเมืองชายแดน
        “ผมเชื่อว่าศิลปะหรือวรรณกรรมคือการบอกเล่า มันอาจจะเป็นเรื่องแต่ง แต่ถูกแต่งขึ้นเพื่อสะท้อนความจริง เพื่อให้เข้าถึงความจริง ทำนองเดียวกับปิกัสโซ่กล่าวว่า ‘ศิลปะคือการโกหกที่ทำให้เราตระหนักถึงความจริง’ ทีนี้ความจริงไม่จำเป็นต้องสวยหรืองดงามเสมอไป มันอาจเป็นความอัปลักษณ์ ความมืดหม่น เรื่องเหล่านี้จะทำให้คนอ่านเข้าใจความเป็นมนุษย์ไม่น้อยกว่าสิ่งสวย ๆ งาม ๆ มันอยู่ที่มุมมองและวิธีการเล่า เราสามารถบอกเล่าถึงความอัปลักษณ์ให้ตระหนักถึงความงดงามของชีวิตได้
        “เพราะฉะนั้นผมไม่แน่ใจว่ามันจะจับใจผู้อ่านหรือเปล่า มันเป็นสิทธิ์ของผู้อ่าน แต่ในมุมของผู้เขียน ผมว่าความจริงใจต่อสิ่งที่จะเล่าถือเป็นสิ่งสำคัญ ไม่ต้องเค้น ไม่ต้องรีด บางทีอาจสำคัญกว่าองค์ประกอบด้านวรรณศิลป์ด้วยซ้ำไป มันเหมือนภาวะเริ่มต้นที่ความรู้สึกของเรากับสิ่งตรงหน้าได้ไหลออกมาผ่านตัวอักษรอย่างซื่อตรง” วิศิษฐ์ไม่เพียงแต่เล่าถึงหนังสือของเขา แต่ยังปิดจบบทสนทนานี้ด้วยแนวคิดในการเขียนบทกวีให้จับใจจากมุมมองของเขาเอง
        ในวันนี้ ผลงานของวิศิษฐ์ได้เป็นหนึ่งใน 18 เล่มที่ผ่านการคัดเลือกในรอบแรก (Longlist) ของรางวัลซีไรต์ประจำปี 2568 ซึ่งวิศิษฐ์ก็พูดออกมาอย่างเต็มปากว่า มันเป็นความรู้สึกที่น่าดีใจเหลือเกิน
        “เรี่ยวแรง ความรัก ความทุ่มเทให้กับหนังสือเล่มนี้ถูกมองเห็น มันเป็นความรู้สึกยินดีมาก แต่สุดท้ายผมก็ทำงานเสร็จไปแล้ว หลังจากนี้คือการปล่อยให้งานได้เดินทางต่อด้วยตัวของมันเอง ส่วนตัวผมก็คิดแค่ว่าจะทำงานชิ้นใหม่ยังไง แต่พูดแบบไม่โกหกก็ต้องแอบคาดหวังอยู่แล้วครับ” วิศิษฐ์หัวเราะตัวเองที่กลั้นความดีใจเอาไว้ไม่อยู่

ผลงานที่ภาคภูมิใจ

ชื่อผลงาน

-

Title of Work

-

ปีที่สร้างผลงาน

2568

Year or Product

2025