‘มงคล ฤๅชัยราม’ คือศิลปินอิสระและประติมากรชำนาญการ สังกัดสำนักช่างสิบหมู่กรมศิลปากร เจ้าของผลงาน ‘จังหวะรักในจินตนาการ’ (Rhythm of Love in Imagination)ที่คว้ารางวัลยอดเยี่ยม สาขาศิลปะ 3 มิติ ในโครงการรางวัลยุวศิลปินไทย 2551 หรือ Young ThaiArtist Award 2008 ไปครอง
“ผมตั้งใจส่งผลงานมาในเวทีนี้มาก เคยส่งก่อนหน้านี้หนึ่งปี แต่ไม่ได้รางวัล จนถึงอายุ 25ซึ่งเป็นปีสุดท้ายที่ผมจะสามารถส่งผลงานในเวทีนี้ได้ สมัยปริญญาตรี ผมทำวิทยานิพนธ์อยู่ 2 ชุดตั้งใจไว้เลยว่าต้องเลือก 1 ชุดส่ง Young Thai Artist Award ให้ได้และก็ทำสำเร็จโดยเลือกเรื่องใกล้ตัวอย่าง ‘ความรัก’ มาสื่อสาร ความรักนั้นมีพลังมากทั้งในแง่บวกและลบ มีทั้งจังหวะที่ดีมากและแย่มากสลับกันไปสภาวะของอารมณ์แปรปรวนคือสิ่งที่น่าสนใจ ผมจึงอยากนำเสนอออกมาเป็นจังหวะรักของชีวิตและก็ได้รางวัลจากผลงานชิ้นนี้”
ตั้งแต่นั้น มงคลก็ศึกษาด้านประติมากรรมอีกประมาณ 11 ปีจนชำนาญและได้เข้าทำงานอยู่ในกรมศิลปากร ในฐานะประติมากรมากว่า 8 ปีแล้วโดยเขามีภารกิจหลักคือให้คำปรึกษาและสร้างงานปั้นรูปเคารพ หรืออนุสาวรีย์
“คนจะมองว่าศิลปะที่ผมกำลังทำค่อนข้างเชย เพราะเป็นการปั้นแนวศิลปะรูปลักษณ์(Figurative Art) สร้างผลงานออกมาในรูปแบบของบุคคลแต่ผมภูมิใจกับงานทุกชิ้นที่ลงมือทำและสำเร็จ อาจารย์ท่านหนึ่งเคยบอกไว้ว่าตราบใดที่มนุษย์ยังเป็นมนุษย์อยู่ คนไม่มีวันเชย เราก็ยังเสพความเป็นมนุษย์อยู่ดี”
“ศิลปะคือ สิ่งที่ทำแล้วก่อให้เกิดความสุข แม้คนจะมองว่าศิลปะที่ผมกำลังทำค่อนข้างเชย เพราะเป็นการปั้นแนวศิลปะรูปลักษณ์ (Figurative Art) สร้างผลงานออกมาในรูปแบบของบุคคล แต่ผมภูมิใจกับงานทุกชิ้นที่ลงมือทำและสำเร็จ
“อาจารย์ท่านหนึ่งเคยบอกไว้ว่า ตราบใดที่มนุษย์ยังเป็นมนุษย์อยู่ คนไม่มีวันเชยเราก็ยังเสพความเป็นมนุษย์อยู่ดี” ‘มงคล ฤๅชัยราม’ คือศิลปินอิสระและประติมากรชำนาญการ สังกัดสำนักช่างสิบหมู่กรมศิลปากร เจ้าของรางวัลยอดเยี่ยม สาขาศิลปะ 3 มิติ ในโครงการรางวัลยุวศิลปินไทย 2551 หรือYoung Thai Artist Award 2008 ผู้เชื่อว่า ‘ศิลปะอยู่ได้ และศิลปินไม่จำเป็นต้องมีตัวตน’ดังประโยคหนึ่งที่กล่าวไว้ว่า ‘ศิลปะยืนยาว ชีวิตสั้น’
ก่อนมงคลจะได้เป็นประติมากรตามความฝัน เขาใช้เวลาศึกษาศาสตร์และศิลป์ร่วม 11 ปีเขาเล่าว่า ช่วงเรียนจบชั้นประถมศึกษาคุณครูเขียนความสามารถพิเศษแนบท้ายใบจบการศึกษาไว้ว่า ‘มีความสามารถพิเศษด้านศิลปะ’และนี่คือจุดเริ่มต้นของการค้นพบตนเอง พร้อมพกความฝันการเป็นศิลปินใส่กระเป๋า
เขาหยิบกระเป๋าแห่งความฝัน จากนั้นก็เริ่มออกเดินทางครั้งแรกในระดับ ปวช.มงคลเลือกเรียนที่แผนกวิจิตรศิลป์ วิทยาลัยอาชีวศึกษาร้อยเอ็ด ไปต่อระดับ ปวส.ที่วิทยาลัยเพาะช่าง เรียนได้เพียง 1 ปีมงคลตัดสินใจเปลี่ยนเส้นทางจากสายอาชีพสู่การเรียนในระดับปริญญาตรีเขาจึงหักเลี้ยวเข้าที่คณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์ สาขาประติมากรรมมหาวิทยาลัยศิลปากร เพราะเชื่อว่า ศิลปากรจะทำให้เขาได้เป็นประติมากรดังที่ใฝ่ฝัน
มงคลส่งผลงานเข้าประกวดในเวที Young Thai Artist Award 2008 ภายใต้ชื่อผลงาน‘จังหวะรักในจินตนาการ’ (Rhythm of Love in Imagination) คว้ารางวัลยอดเยี่ยม สาขาศิลปะ 3มิติ มาครอง
“ผมตั้งใจส่งผลงานมาในเวทีนี้มาก เคยส่งก่อนหน้านี้หนึ่งปี แต่ไม่ได้รางวัล จนถึงอายุ 25พอดี ซึ่งเป็นปีสุดท้ายที่ผมจะสามารถส่งผลงานในเวทีนี้ได้ สมัยปริญญาตรี ผมทำวิทยานิพนธ์อยู่ 2ชุด ตั้งใจไว้เลยว่าต้องเลือก 1 ชุดส่ง Young Thai Artist Award ให้ได้
“ที่มาที่ไปของจังหวะรักในจินตนาการ เริ่มจากช่วงการเสนอหัวข้อวิทยานิพนธ์เราต้องทำเรื่องที่รู้สึกเข้าถึงและใกล้ตัว
“ตอนนั้นผมมีแฟน ผมกับแฟนอยู่ด้วยกันมาตั้งแต่สมัยเรียนทำให้เห็นว่าความรักนั้นมีพลังมาก ทั้งในแง่บวกและลบ มีทั้งจังหวะที่ดีมากและแย่มาก ขึ้น ๆ ลง ๆสลับกันไป สภาวะของอารมณ์แปรปรวนคือสิ่งที่น่าสนใจขึ้นอยู่กับว่าเราจะหยิบมุมมองไหนมาใช้ผลักดันให้เรื่องราวดำเนินต่อไปผมจึงอยากนำเสนอออกมาเป็นจังหวะรักของชีวิต โดยเลือกใช้เทคนิคปั้นแล้วหล่อจากนั้นจึงค่อยเชื่อมเหล็ก ผมสังเกตว่าความนิยมของคนสร้างงานศิลปะในยุคเดียวกันจะไม่ค่อยปั้นแล้วหล่อ แต่จะใช้เทคนิคอย่างอื่นแทน”
ชัยชนะในครั้งนี้เป็นอีกหนึ่งความสำเร็จที่ทำให้ชีวิตของเขาเข้าใกล้เป้าหมายในการเป็นประติมากรมากขึ้นมงคลนำเงินก้อนนี้มาใช้เป็นทุนในการศึกษาต่อในระดับปริญญาโท สาขาประติมากรรม ณ มหาวิทยาลัยศิลปากร
เขาศึกษาด้านประติมากรรมอยู่ประมาณ 11 ปีจนชำนาญจึงตัดสินใจสอบเป็นอาจารย์ที่วิทยาลัยเพาะช่าง แต่สอนได้เพียง 6 เดือนเท่านั้นเพราะการเป็นอาจารย์ไม่ได้มีแค่งานสอนหากยังพ่วงด้วยภาระหน้าที่อื่นที่ตัวเขาไม่ได้ชื่นชอบสักเท่าไหร่เส้นทางการเป็นผู้สอนจึงอาจไม่ใช่ตัวตนของเขานัก เมื่อรู้ว่าสิ่งที่กำลังทำไม่ใช่สิ่งที่ต้องการ เขาก็โบกมือลาการเป็นอาจารย์ในทันที
ช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อก่อนลาออก สำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากรเปิดรับสมัครสอบคัดเลือกบรรจุข้าราชการพอดี เขาไม่รอช้า ทุ่มเทสุดกำลังลงสนามและจากวันนั้นจนถึงวันนี้ก็เป็นเวลา 8 ปี ที่มงคลใช้ชีวิตการทำงานในฐานะประติมากร โดยปัจจุบันเขาคือประติมากรชำนาญการที่มีภารกิจหลักคือให้คำปรึกษาและสร้างงานปั้นรูปเคารพหรืออนุสาวรีย์
“งานของผมคือการสร้างรูปเคารพ พระมหากษัตริย์ หรือรูปบุคคลอื่น ๆซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นรูปกษัตริย์วิธีการทำงานของเราคือจะมีหน่วยงานที่ต้องการสร้างทำหนังสือส่งมาที่กรมโดยเบื้องต้นต้องให้คณะกรรมการพิจารณาก่อนว่าเหตุปัจจัยและพื้นที่ที่ต้องการสร้างเหมาะสมหรือไม่ โดยส่งตัวแทนกรรมการคือประติมากรและภูมิสถาปนิกลงมาตรวจสอบ หากเห็นควรว่าสร้างได้และผ่านการพิจารณาค่อยนำไปส่งต่อการออกแบบชิ้นงาน
“เริ่มคิดตั้งแต่จะออกแบบอย่างไรให้สวยงามตามความต้องการประกอบกับต้องใช้ความรู้ทางประวัติศาสตร์ อย่างต้องการสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์รัชกาลที่ 5จำเป็นต้องมีการตรวจสอบเบื้องต้น เช่น พระองค์ท่านเคยเสด็จไปตรงนี้จริงหรือเปล่าตอนเสด็จพระชนมายุเท่าไหร่ ฉลองพระองค์ประมาณไหน
“หลังจากนั้นก็ส่งให้คณะกรรมการพิจารณาเห็นชอบผ่านการสเกตช์ส่งต่อไปสำนักพระราชวังตรวจสอบความถูกต้อง ครบถ้วนไหม เมื่อเรียบร้อยส่งกลับมาที่กรมฯผ่านแล้วอนุญาตให้ขยายได้ก็เริ่มทำจนเสร็จสิ้นไปจนถึงติดตั้ง”
มงคลภูมิใจกับงานทุกชิ้นที่ตนทำ แม้ว่างานชิ้นนั้นจะไม่ได้สลักชื่อผู้สร้างลงไปก็ตาม
“ก่อนอาจารย์ท่านหนึ่งในกรมจะเกษียณ ท่านเคยบอกผมไว้ว่า ศาสตราจารย์ ศิลป์ พีระศรีเป็นผู้สร้างและวางรากฐานไว้ เราเป็นเสมือนผู้สืบทอดผลงานของท่าน เมื่อเราทำสมบัติของชาติมันจะละลายอีโก้ในตัวเราเอง คำกล่าวของอาจารย์ช่วยลดอัตตาในตัวผมลงผลงานเป็นสมบัติของแผ่นดิน ผมเป็นฟันเฟืองนึงที่ทำให้เกิดขึ้นแค่นั้นก็ภูมิใจแล้ว
“และความภูมิใจในการเป็นประติมากรสำหรับผมคือการได้มองดูผลงานตัวเองมีผู้คนที่ศรัทธามาแสดงความเคารพ ผลงานเป็นที่ยอมรับ ตั้งประจักษ์ ณ สถานที่แห่งใดแห่งหนึ่ง ผมคิดว่าอีกไม่นานชีวิตคนก็จบลง แต่ศิลปะชิ้นนี้จะยังคงอยู่”
เขาจบบทสนทนาด้วยความเชื่อว่า ซื่อสัตย์กับสิ่งที่ตนชื่นชอบ งานที่ตนรัก ทำให้ดีที่สุดแล้วผลพลอยได้อื่น ๆ จะตามมาเอง
ชื่อผลงาน
ท้าววิรูปักษ์ประติมากรรมประกอบพระเมรเมศ ร.๙
ชื่อผลงาน
พระโค สัตว์มงคล ประจำทิศใต้ ประติมากรรมประกอบพระเมรุมาศ ร.๙
ชื่อผลงาน
ร.๕ ขนาด 2.5 เท่าของพระองค์จริง จังหวัดสุรินทร์
TWO DIMENSIONAL ART
ธีรวุฒิ คำอ่อน
TWO DIMENSIONAL ART
ลำพู กันเสนาะ
MUSIC COMPOSITION
ฟรานซีส นันตะสุคนธ์
LITERATURE
แมน คล้ายสุวรรณ
PHOTOGRAPHY
หฤษฎ์ ศรีขาว
MUSIC COMPOSITION
อาศิษฐ์ เกตุจันทรา
THREE DIMENSIONAL ART
ภาราดา วิรัสวีร์
THREE DIMENSIONAL ART
อิ่มหทัย สุวัฒนศิลป์
MUSIC COMPOSITION
ปิยวัฒน์ หลุยลาภประเสริฐ
TWO DIMENSIONAL ART
พชร ปิยะทรงสุทธิ์
FILM
อนุชา บุญยวรรธนะ
LITERATURE
ชาตรี อรุณพัด
FILM
เอกพงษ์ สราญเศรษฐ์
PHOTOGRAPHY
อำพรรณี สะเตาะ
THREE DIMENSIONAL ART
มงคล ฤาชัยราม
FILM
ภูวดล เนาว์โสภา
LITERATURE
จิดานันท์ เหลืองเพียรสมุทร
PHOTOGRAPHY
นรภัทร ศักดิ์อาธรทรัพย์
THREE DIMENSIONAL ART
นิรัชพร น่วมเจิม
PHOTOGRAPHY
ณัฐพล สวัสดี
